ИЖТИМОИЙ ТАРМОҚДАГИ ОЛҒИР 24 НАФАР ЭЪЛОН БЕРУВЧИНИ ЧУВ ТУШИРДИ
“ҚАРМОҚ”
Бекорчининг хаёлига нималар келмайди, дейсиз. Айниқса, у пешона тери тўкмай мўмай даромад топиш, ҳамиша оғирни остидан, енгилни устидан юриш пайида бўлса, табиийки, ғайриқонуний қилмишга қўл уради.
Содиқ Диёров (исм-шарифлар ўзгартирилган) бекорчиликдан уззу-кун уйда ётавериб зерикди, шекилли, ўзича қандайдир “янгилик” қилишни ўйлади. Шу мақсадда у телефонини титкилади, турли сайтларга кирди.
“Olx.uz!” Шу сайтга кўзи тушиши билан бирдан жонланиб қолди. Ва шу ондаёқ хаёлига келган мақсад сари илк қадам ташлади. Ушбу сайт орқали ўзига тегишли буюмларни сотиш ниятида эълон берган шахслардан бирининг телефон рақамини терди. Нариги томондан “лаббай”, деган жавоб эшитилгач, гап бошлади:
– Тикув машиналарингизни сотмоқчимисиз?
– Ҳа, худди шундай, турли русумдаги 15 та машинам бор, пул зарур эди, ҳаммасини кўтарасига олган кишига арзон нархда сотаман, – деди Сирдарё вилоятининг Ширин шаҳрида истиқомат қилувчи Дилобар Ниёзова.
– Яқинда тикув цехи очгандим, агар уларни Тошкент шаҳрига олиб келсангиз, ҳаммасини сотиб олардим, — деди С. Диёров.
Таклиф сотувчига маъқул келди. Эртаси куниёқ товарларини автомашинасига юклаб, пойтахтга олиб келди.
– Синглим, минг бор узр, олдингизда хижолатдаман, сизниям овора қилдим, – деди С. Диёров хижолатомуз оҳангда. – Бир танишимда анчагина пулларим бор эди, сал муаммоси чиқиб қолибди, шунга…
Аёл тикув машиналарининг ҳаммасини кўтарасига сотаман, деган ниятда шунча йўл босиб келган эди. Аммо харидорнинг сўзларини эшитиб, бирдан ҳафсаласи пир бўлди. Бунинг устига тикув машиналарини яна уйга қайтариб олиб кетиш ҳам харажат талаб қилади.
У шуларни хаёлидан ўтказаркан, нима қилишни билмай қолди. Шу чоғ харидор С. Диёров ғалати таклифни айтди.
– Агар рози бўлсангиз, пулларни бир ҳафтада етказаман. Ҳатто тилхат ҳам ёзиб беришим мумкин, — деди у.
Аёл унинг таклифига ноилож рози бўлди. У 41,5 миллион сўмлик тикув машиналарини қолдириб, тилхатни олганча уйига қайтди.
Фирибгар тикув машиналарини уйига олиб қайтаркан, буларни сотиб, қанча фойда олиш ҳақида ҳузурланиб хаёл сурарди.
ХАЙРИЯ НИҚОБИ ОСТИДА…
Орадан кўп вақт ўтмай у яна “Olx.uz”да бир эълонга кўзи тушиб, дарҳол қўнғироқ қилди. Ўзаро суҳбатдан сўнг Юнусобод тумани, “Отчопар” маҳалласи, Бўзсув бўйи кўчасидаги хонадонлардан бирига йўл олади.
– Опажон, мен новвосингизни яхши ниятда сотиб оламан, уни сўйиб, етимларга хайрия тариқасида тарқатаман, – деди у уй бекасига. – Новвосни сиз айтган нархда сотиб оламан, фақат битта илтимос, пулини 10 кундан сўнг бераман. Савоб ишга сиз ҳам шерик бўлинг, дуода қоласиз.
Аввалига аёл унинг таклифини рад этмоқчи бўлди, аммо савоб сўзини эшитгач, индамай розилик билдирди. Қисқаси, аёл фирибгар қўлига тутқазган паспорт нусхаси ва тилхат эвазига 14 миллион сўмлик бир бош қорамолини бериб юборди.
Ишлари юришиб кетганидан ҳаволанган С. Диёров эълонлар сайтидан чиқолмай қолди. У содда ва ишонувчан мижозларни излар, савдолашар, телефонда сўзлаша туриб, уларнинг соддаликларига ишонгач, ғараз мақсадини амалга оширишга киришарди.
Бахтиёр Мўминов ҳам фирибгар С. Диёров усталик билан қўйган тузоққа қандай тушганини билмай қолди. Фирибгар унинг 6 миллион сўмга сотмоқчи бўлгани 2 та “Redmi note 9 t” телефон аппарати учун олдиндан 800 минг сўм, қолганини 4 ой давомида ҳар ойда 1 300 000 сўмдан бериб боришини айтиб, охири кўндирди.
Фирибгарнинг ўлжасига айланганлардан яна бири Юнусобод туманида яшовчи Ҳусан Раҳимовдир. У пулини бир ҳафта ичида олишига ишониб, 36 миллион сўмлик 2 бош ҳўкизини “хайрия”чининг қўлига қандай қўшқўллаб топширганини ўзи ҳам билмай қолди.
Қисқаси, фирибгар С. Диёров ўзининг жиноий ҳаракатларини давом эттириб, ўзганинг мол-мулкини алдаш ва ишончни суиистеъмол қилиш йўли билан қўлга киритиш мақсадида яна кўплаб содда ва ишонувчан кишиларни қармоғига илинтирган. Хусусан, у паркентлик Э. Раимовнинг турли русумдаги 8 та тикув машинасини 10 кунда пулини беришга ишонтириб, тилхат ёзиб бериб, 18 934 038 сўмга чув туширган. Бу ҳали ҳаммаси эмас. Фирибгар В. Зулфиқорованинг 2 та (9 475 000 сўмлик), Д. Ўтанованинг 12 та (33 760 481 сўмлик), Х. Асфандиёровнинг 1 та (6 839 095 сўмлик), Р. Собиржоновнинг 2 та (8 345 436 сўмлик), Д. Маликовнинг 10 та (60 миллион сўмлик), М. Тўраеванинг 1 та (6 миллион сўмлик), М. Мирзаеванинг 1 та (3 миллион сўмлик), Д. Собировнинг 1 та (8 миллион сўмлик), Д. Солиеванинг 4 та (2 100 АҚШ долларилик), Н. Туропованинг 1 та (3,5 миллион сўмлик), С. Тоштемировнинг 7 та (2 250 АҚШ долларилик) тикув машинасини фирибгарлик йўли билан ўзлаштирган. Шунингдек, у яна ушбу сайтдаги эълонлар орқали кўплаб кишиларнинг мобил телефонлари, компьютер жамланмаси ва бошқа ашёларини шу тахлит қўлга киритган.
“ТОТАЛИЗАТОРГА ЮТҚАЗИБ ҚЎЙГАНДИМ”
Судда Содиқ Диёров айбига тўлиқ иқрорлик билдирди. Буёғини сўрасангиз, унинг фирибгарлик қилмишини содир этишида илгари айни шундай товарларнинг олди-сотдиси билан шуғуллангани қўл келган. Яна унинг айтишига қараганда, 2021 йил тотализатор ўйинида катта миқдорда пул ютқазиб қўйгани сабабли бу қилмишларга қўл уришга мажбур бўлган…
Албатта, суд унинг қилмишларига қонуний баҳо берди. У Жиноят кодексининг 168-моддаси (фирибгарлик) 3-қисми б бандида назарда тутилган жиноятни содир этганликда айбдор деб топилди. Жиноят ишлари бўйича Янгиҳаёт тумани суди томонидан С. Диёровга узил-кесил ўташ учун 7 йил 2 ой муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланди.
Суд ҳукмида фирибгар томонидан етказилган моддий зарарнинг бир қисми қоплангани эътироф этилган ҳолда яна 20 нафар жабрланувчи ҳисобига 225 609 906 сўм ундириш қайд этилди.
Хулоса ўрнида
Албатта, жиноятчи қилмишига яраша жазо олди, адолат қарор топди.
Аммо шу ўринда айрим фикр-мулоҳазалар туғилади. Гап шундаки, ўта соддалик ва қонун талабларини яхши билмаслик оқибатида 24 нафар киши фирибгарга чув тушган. Бу кичкина рақам эмас! У шунча хонадонда хотиржамлик йўқолгани, асаббузарлик юзага келганини англатади. Демак, жамиятда ҳуқуқий маданиятни юксалтириш, қонунчилик тарғиботини кучайтиришга катта эҳтиёж бор. Бу эса, ўз навбатида, мутасаддилардан бу борада самарали чора-тадбирлар кўришни тақоза этади. Ана шунда доно халқимизнинг “Ўзингни маҳкам тут, қўшнингни ўғирликда айблама”, деган ҳикматли нақлнинг амалдаги ифодаси намоён бўлади.
Нурхон ЭЛМИРЗАЕВА,
журналист
