ТОВЛАМАЧИ ТАЛАБА СУДДА ҚОНУНИЙ ЖАЗОГА ТОРТИЛДИ
Маълумки, Жиноят кодексининг “Ўзгалар мулкини талон-торож қилиш” деб номланган Х-бобида ўз ифодасини топган қилмишлардан бири товламачилик деб аталади. Аниқроғи, ушбу кодекснинг 165-моддасида товламачилик жинояти учун тайинланадиган жазолар аниқ кўрсатилган.
Бу ҳақда фикр юритишдан кўзланган мақсад шуки, кейинги пайтларда айнан товламачилик жинояти тез-тез содир этилаётганига гувоҳ бўлиш мумкин. Албатта, бунинг ҳам ўзига хос сабаблари бор. Шу ўринда ҳаётий мисолларга эътибор қаратсак, Учкўприк туманида яшовчи Беҳруз Жуманазаров (исм-шарифлар ўзгартирилган) ҳам айнан шундай қилмишни содир этди.
Аниқроғи, Б. Жуманазаров 2019 йилда Фарғона политехника институтининг “Кимётехнология” факультетига ўқишга киради. Аммо орадан 7 ой ўтгач, бутун дунёда бошланган пандемия туфайли ўқишга боролмай қолади. Карантин жорий этилгани боис дарслар ҳам онлайн режимга ўтказилади. Шу тариқа 1-босқичнинг қолган ойлари ва 2-босқич деярли онлайн тартибда ўқиш билан ўтиб кетади. Фақат 3-босқичга ўтгач, эпидемиологик вазият барқарорлашиб, талабалар яна одатдаги тартибда ўқишга қайтишади.
Ўқув йили бошланган пайтда Б. Жуманазаров ҳам курсдошлари қатори олийгоҳ ётоқхонасига жойлашади. Ётоқхонада у 2-босқич талабаси, Данғара туманида яшовчи Комила Абдураҳимова билан танишади.
Орадан кўп вақт ўтмай уларнинг кўнглида бир-бирига нисбатан илиқлик уйғонади. Бора-бора йигит билан қиз бирга дарс қиладиган бўлишади.
Улар тез-тез шаҳар айланиб, бирга суратга тушиб, ёшликнинг гўзал дамларини бирга ўтказишади. Бироқ орадан олти ой ўтгач, ошиқ талабанинг асл мақсади ойдинлашади.
Январь ойининг бошларида нимадир бўлади-ю, иккала ёш ўзаро тортишиб қолади. Шу боис йигит қизнинг телефон рақамини “қора рўйхат”га киритиб, кириш қўнғироқларини чеклаб қўяди. Сўнгра К. Абдураҳимовага ўзи билан бирга тушган суратларини “Телеграм” ижтимоий тармоғи орқали жўнатиб, товламачилик қилади.
– Эртагача икки юз доллар олиб келмасанг, суратларингни “Телеграм” канали орқали тарқатиб юбораман. Шунда ота-онанг ва қариндошларинг олдида шарманда бўласан, – дея таҳдид қилади Б. Жуманазаров.
– Нега бундай қиляпсиз? Бир маротаба аразлашиб қолганимизга аламингизни оляпсизми? – дейди қиз йиғлаган кўйи.
Лекин сохта ошиқ муросага келмайди ва 200 АҚШ долларини олиб келишни талаб қилади.
Шундан сўнг К. Абдураҳимова Б. Жуманазаровга қонуний чора кўришни сўраб, Қўқон шаҳар ички ишлар бошқармасига ариза билан мурожаат қилади. Ушбу ариза асосида Б. Жуманазаровга нисбатан тезкор тадбир ўтказилади.
Эртаси куни Б. Жуманазаров белгиланган манзилга “Дамас” русумли автомашинада келади. Шу боис қиз автомашинанинг ўрта ўриндиғига чиқиб ўтиради.
– Пулни олиб келдингми?, – ўдағайлайди Б. Жуманазаров қизга.
– Ҳа, мана, – дея К. Абдураҳимова кимёвий ишлов берилган 200 АҚШ долларини ҳайдовчи ёнидаги ўриндиқ устига қўяди.
Шунда ошиқ ниқобидаги товламачининг чеҳраси ёришади. Аммо пулни чўнтагига солаётган вақтда қонун ҳимоячилари томонидан қўлга олинади.
Ушбу ҳолат юзасидан Б. Жуманазаровга нисбатан жиноят иши қўзғатилади. Жиноят ишлари бўйича Қўқон шаҳар суди уни Жиноят кодексининг 165-моддаси 1-қисми билан айбдор деб топиб, қонуний жазо тайинлади.
Қонунчилик талабига кўра, жабрланувчига ёки унинг яқин кишиларига зўрлик ишлатиш, мулкига шикаст етказиш ёки уни нобуд қилиш ёхуд жабрланувчининг ахборот ресурсини йўқ қилиш, ўзгартириш, эгаллаб олиш ёки тўсиб қўйиш ёки жабрланувчи учун сир сақланиши лозим бўлган маълумотларни ошкор қилиш, уни шарманда қиладиган уйдирмалар тарқатиш билан қўрқитиб ўзгадан мулкни ёки мулкий ҳуқуқни топширишни, мулкий манфаатлар беришни ёхуд мулкий йўсиндаги ҳаракатлар содир этишни талаб қилиш ёхуд жабрланувчини ўзининг мулкини ёки мулкка бўлган ҳуқуқини беришга мажбур қиладиган шароитга солиб қўйиш товламачилик ҳисобланади. Товламачилик оғир ва ўта оғир жиноятлар тоифасига киради. У қандай усул ва вазиятда содир этилмасин, ҳеч қандай омил билан оқлаб бўлмайди. Шу маънода Б. Жуманазаровнинг жиноий қилмиши бошқалар учун ҳам сабоқ вазифасини ўташи шубҳасиз.
Қобилжон АБДУЛЛАЕВ,
жиноят ишлари бўйича
Қўқон шаҳар суди судьяси
