ФАРЗАНДЛАРДАН УНДИРИЛГАН ТАЪМИНОТ ЁРДАМГА МУҲТОЖ ОТАНИНГ МУШКУЛИНИ ЕНГИЛЛАТАДИ
Ота-онани эъзозлаш, айниқса, кексалик чоғида уларга ғамхўрлик кўрсатиш халқимиз томонидан юксак қадрият сифатида эътироф этилади. Бу қадрият ўз навбатида, жамиятда эзгулик, аҳил-иноқлик ва инсонпарварлик муҳитининг барқарорлигини таъминлашда муҳим аҳамият касб этади.
Албатта, ҳаётда фарзандлик бурчини адо этиб, кекса ота-она дуосини олаётган фарзандлар жуда кўп. Афсуски, баъзида ана шу эзгу одатга амал қилмаётган кишилар ҳам учраб туради. Мисол тариқасида айтадиган бўлсак, Каттақўрғон шаҳрида яшовчи Шариф Умрзоқов (исм-шарифлар ўзгартирилган) Эътибор Умрзоқова билан қонуний никоҳдан ўтиб, уч нафар фарзандли бўлган. 2023 йилда эр-хотин ўртасидаги никоҳ қонуний тарзда бекор қилинган. Ш. Умрзоқов сурункали касалликка чалингани сабабли даволаниши учун моддий ёрдамга эҳтиёж туғилади. Аммо фарзандлари ўз ташвишлари билан бўлиб, унга ёрдам беришмайди.
Муҳтожлик туфайли Ш. Умрзоқов вояга етган уч фарзанди – қизи Зулхумор, ўғиллари Аслиддин ва Фахриддиндан қонунда белгиланган тартибда алимент ундириб бериш ҳақида судга даъво аризаси билан мурожаат қилади.
Амалдаги Оила кодексининг 109-моддасига кўра, вояга етган, меҳнатга лаёқатли болалар меҳнатга лаёқатсиз, ёрдамга муҳтож ўз ота-онасига таъминот бериши ва улар тўғрисида ғамхўрлик қилиши шарт. Бундан ташқари ушбу кодекснинг 110-моддасида вояга етган, меҳнатга лаёқатли болалар ўз ота-онасига ихтиёрий равишда моддий ёрдам беришдан бўйин товласа, таъминот миқдори болаларнинг оилавий ва моддий аҳволини ҳисобга олган ҳолда суднинг ҳал қилув қарорига асосан белгиланиши қайд этилган. Бундай ҳолатда ота-она алимент ундириш ҳақидаги талабни ўз болаларининг бири ёки бир нечтасига нисбатан қўйганидан қатъи назар, суд алимент миқдорини белгилашда вояга етган, меҳнатга лаёқатли болаларнинг барчасини ҳисобга олади.
Суд ана шу қонун талабларига таянган ҳолда З. Умрзоқова, А. Умрзоқов ва Ф. Умрзоқовнинг ҳар биридан даъвогар Ш. Умрзоқовнинг фойдасига меҳнатга ҳақ тўлашнинг энг кам миқдорининг ўзгаришига мутаносиб равишда ҳар ойда меҳнатга ҳақ тўлаш энг кам миқдорининг учдан бир қисми миқдорида алимент ундириш тўғрисида ҳал қилув қарори қабул қилади.
Хулоса ўрнида айтиш керакки, қонунчиликда ўз ифодасини топган инсонпарварлик тамойиллари ёлғиз, кекса ва ёрдамга муҳтож кишиларнинг манфаатини ҳимоя қилишга қаратилган. Баён этилган воқеа тафсилоти мамлакатимизда ҳар бир инсон қонун ҳимоясида экани, ҳеч ким эътибордан четда эмаслигидан далолатдир. Зеро, жамиятимизда инсон шаъни улуғ қадрият бўлиб, унинг манфаатлари барча нарсадан устун ҳисобланади.
Суҳроб ТУРСУНОВ,
фуқаролик ишлари бўйича
Каттақўрғон туманлараро
суди судьяси
