ОЛИЙ СУД ПЛЕНУМИ МАЖЛИСИ
Бугун Олий суд Пленуми мажлиси бўлиб ўтди.
Олий суд раиси Б. Исломов раислик қилган йиғилишда Олий суд ва қуйи судларнинг судьялари, Бош прокурор, Конституциявий суди раиси, Олий Мажлис Сенати аъзолари, Олий Мажлиснинг Инсон ҳуқуқлари бўйича вакили ва Бола ҳуқуқлари бўйича вакили ҳамда Судьялар олий кенгаши, манфаатдор вазирлик ва идоралар вакиллари, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар масъул ходимлари, ҳуқуқшунос олимлар иштирок этди.
Йиғилишда Олий суд Пленумининг “Ер билан боғлиқ жиноят ишлари бўйича суд амалиётининг айрим масалалари тўғрисида”, “Фуқаролик ишлари бўйича суд харажатларини ундириш амалиёти тўғрисида”, “Иқтисодий ва маъмурий ишлар бўйича суд харажатларини ундириш амалиёти тўғрисидаги қарорларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш ҳақида” ҳамда “Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленуми ва Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди Пленумининг айрим қарорларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги қарорлари қабул қилинди.
Конституциядан ерга доир алоҳида норма ўрин олган бўлиб, унинг 68-моддасида ер, ер ости бойликлари, сув, ўсимлик ва ҳайвонот дунёси ҳамда бошқа табиий ресурслар умуммиллий бойликдир, улардан оқилона фойдаланиш зарур ва улар давлат муҳофазасида эканлиги, ер қонунда назарда тутилган ҳамда ундан оқилона фойдаланишни ва уни умуммиллий бойлик сифатида муҳофаза қилишни таъминловчи шартлар асосида ва тартибда хусусий мулк бўлиши мумкинлиги белгилаб қўйилган. Ер билан боғлиқ ҳар қандай муносабат муҳим ва давлат томонидан тартибга солинади. Сўнгги йилларда ер билан боғлиқ жиноят ишлари кўпайиб бораётганлиги, судлар томонидан бу тоифадаги ишларни кўришда жиноятларни квалификация қилиш, жазо тайинлаш, фуқаровий даъво масаласини ҳал қилиш амалиётининг турлича ҳал қилинаётганлиги, ягона амалиётнинг шаклланмаганлиги сабабли, бу тоифадаги ишларни кўришда судларга қонунни амалда тўғри қўллаш юзасидан тушунтириш бериш зарурати юзага келди. Шу муносабат билан Олий суд Пленумининг “Ер билан боғлиқ жиноят ишлари бўйича суд амалиётининг айрим масалалари тўғрисида”ги қарори ишлаб чиқилди. Пленум қарорида ер участкаларини ўзбошимчалик билан эгаллаб олиш, ер бериш тартибини бузиш, ер участкасини ноқонуний олиб қўйиш, суғориладиган ер участкасига ёки унинг бир қисмига бўлган ҳуқуқни сотиш ёхуд қонунга хилоф равишда бошқача тарзда ўзга шахсга бериш жиноятларининг зарурий белгилари, уларни квалификация қилишнинг ўзига хос жиҳатлари ва бошқа ўхшаш таркибли жиноятлардан фарқи ҳақида тушунтиришлар берилмоқда. Шунингдек, Пленум қарорида ер билан боғлиқ жиноят ишларини кўриш юзасидан бир қатор тушунтиришлар берилган бўлиб, бу тоифадаги ишларни кўриш жараёнида одил судловга эришишга хизмат қилиш билан бирга, суд амалиётини бирхиллаштириш, қонунларни аниқ ва тўғри қўллашга хизмат қилади.
Давлат божи бошқа турдаги мажбурий тўловлар қатори Давлат бюджети даромадларини шакллантиришнинг таркибий қисмини ташкил этиши боис, ушбу масалага алоҳида эътибор қаратилиб, судлар давлат божини ундириш тўғрисидаги қонун талабларига қатъий риоя этишлари талаб қилинади. Олий суд Пленумининг “Фуқаролик ишлари бўйича суд харажатларини ундириш амалиёти тўғрисида”ги Қарори суд харажатларини ундириш масаласига доир қонунчиликни судлар томонидан тўғри қўлланилишини таъминлаш мақсадида ишлаб чиқилди. Шу кунгача амалда бўлган “Фуқаролик ишлари бўйича суд харажатларини ундириш амалиёти тўғрисида”ги Олий суд Пленуми қарори 15 йил аввал (2009 йилда) қабул қилинган бўлиб, бу давр ичида қонунчиликда бир қатор ўзгаришлар юз берди, янги таҳрирдаги Конституция, “Давлат божи тўғрисида”ги Қонун ва бошқа қонун ҳужжатлари қабул қилинди. Бу эса мазкур Пленум қарорини ҳам қайтадан кўриб чиққан ҳолда унинг янги таҳририни қабул қилиш заруриятини юзага келтирди. Янги қарор амалиётда йўл қўйилаётган хато ва камчиликларни келгусида олдини олиш, амалиётдаги айрим ноаниқ ҳолатлар юзасидан тушунтириш бериш, судлар томонидан қонун нормаларини бир хил талқин қилиниши ва ягона амалиётни яратишга қаратилганлиги билан ҳам аҳамиятлидир. Пленум қарорига судлар томонидан давлат божини ундиришнинг ўзига хос хусусиятлари, шунингдек, судларда турлича амалиёт юзага келишига сабаб бўлган ҳолатларга батафсил тушунтиришлар бериш ҳақида янги бандлар киритилган.
Қабул қилинган Олий суд Пленумининг “Иқтисодий ва маъмурий ишлар бўйича суд харажатларини ундириш амалиёти тўғрисидаги қарорларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш ҳақида”ги қарори ҳам суд харажатларини ундириш масаласига доир қонунчиликнинг судлар томонидан тўғри қўлланилиши ва амалиётни бирхиллаштиришни таъминлашга қаратилган.
Шунингдек, мажлисда Олий суд Пленумининг “Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленуми ва Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди Пленумининг айрим қарорларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги қарори қабул қилинди.
Пленум қарорлари матнлари Ўзбекистон Республикаси Қонунчилик маълумотлари миллий базаси, “Ўзбекистон Республикаси Олий суди ахборотномаси” ва “Куч – адолатда” газетасида эълон қилинади.
