ЭЛЕКТРОН ФИРИБГАРЛИК
Бугунги кунда юксак даражада ривожланган илм-фан ва замонавий технология воситалари инсоният камолотига хизмат қилмоқда. Шу билан бирга айрим ғараз ниятли кимсалар бу қулайликлардан ўзларининг чиркин мақсади йўлида фойдаланаётгани ғоятда афсусланарлидир. Қуйидаги воқеа тафсилотлари ана шу ҳақида.
Қўшкўпир туманида яшовчи Акбар Иброҳимов (исм-шарифлар ўзгартирилган) электрон технологиялари имкониятларидан ғараз ниятда фойдаланиб, ўзгаларнинг жуда кўп миқдордаги пули, мол-мулкини ўзлаштиришдек тубан қилмишни содир этди.
Ўтган йилнинг бошида у тумандаги “Ўрта ёп” маҳалласида яшовчи Ғайрат Тожиевга имтиёзли кредит маблағи эвазига кичик мототранспорт воситасини сотиб олишни таклиф қилади. Бу ниятини амалга оширишда у ҳоким ёрдамчиси Бобур Қаландаров ва “Хоразм сити” масъулияти чекланган жамиятининг норасмий раҳбари Сардор Матёқубов билан ўзаро тил бириктирди. Шундан сўнг Ғ. Тожиевнинг номига www.e-imzo.uz веб-сайти орқали муқаддам очилган электрон имзони тақдим этган ҳолда банкдан 33 миллион сўм миқдорида кредит маблағи ажратилишига эришади. Ўзаро жиноий келишувга кўра, ушбу маблағ “Хоразм сити” корхонаси ҳисоб рақамига ўтказилади. Сўнгра нақдлаштирилиб, шахсий эҳтиёжлар учун сарфланади.
Орадан кўп вақт ўтмай “Ғалаба” қишлоғида яшовчи Э. Хўжамуродов ҳам А. Иброҳимовнинг фириб тўрига илинади. У ҳам имтиёзли кредит асосида мотокултиватор ускунасини сотиб олиш учун А. Иброҳимовдан ёрдам сўрайди. “Ҳожатбарор” дарҳол ишга киришади. Э. Хўжамуродовнинг банкдаги электрон рақамли имзо калитини қўлга киритган “ҳожатбарор” унинг номига 33 миллион сўмлик имтиёзли кредит расмийлаштиради ва ҳамтовоқлари Б. Қаландаров ва С. Матёқубов ёрдамида қалбаки электрон ҳисобварақ-фактураси орқали сотиб олинган техника воситасини бошқа бировга пуллайди.
Фирибгарлик қилмишлари бароридан келаётганидан руҳланган А. Иброҳимов Қўшкўпир туманидаги хусусий савдо корхонаси ҳисобчиси Бекзод Саиджоновга “Агробанк”нинг туман филиалидан турмуш ўртоғи Шарофат Ибодуллаева номига Хонқа туманидаги таъминотчи корхонадан аравачали юк мотоцикли сотиб олиш учун 22 миллион сўм миқдорида кредит маблағи ажратилганини маълум қилади. Фирибгар ўзини банк ходими деб таништиргач, ушбу савдо шартномаси нотўғри тузилгани учун уни бекор қилиш ва банк томонидан мототранспорт воситасини сотиб олиш учун ажратилаётган имтиёзли кредит маблағини Қўшкўпир туманидаги “Triton Mega Lyuks” масъулияти чекланган жамияти ҳисобига ўтказиш учун Ш. Ибодуллаеванинг банкдаги электрон рақамли имзоси зарурлигини тушунтиради. Бу гапга ишонган Ш. Ибодуллаева электрон имзосини А. Иброҳимовга тақдим этади. Ўз навбатида, А. Иброҳимов ушбу электрон имзо билан мотоциклни дўкондан олиб кетади ва уни бошқа кишига сотиб юборади.
А. Иброҳимов фирибгарлик йўли билан яна уч нафар кишини чув туширади.
Охир-оқибат жабрланувчилар А. Иброҳимовга қонуний чора кўришни сўраб, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идораларга ариза билан мурожаат этишди. Суриштирув ва тергов чоғида А. Иброҳимов аввал ҳам фирибгарлик жиноятини содир этгани учун Жиноят кодексининг 168-моддаси 3-қисми “б” банди ва 228-моддаси 2-қисми “а” бандига асосан айбдор деб топилиб, 3 йил 1 ой муддатга озодликни чеклаш жазосига маҳкум этилгани, ҳозирда ана шу жазони ўтаётгани, қилмишидан тегишли хулоса чиқармагани маълум бўлди.
Шунингдек, айрим фуқароларга ажратилган кредит маблағи ва унинг эвазига сотиб олинган техника воситалари уларнинг ихтиёрига берилмагани учун масъулиятни ўз зиммасига олган “Ўртаёп” маҳалласи фуқаролар йиғини бўйича ҳоким ёрдамчи Б. Қаландаров ва “Хоразм сити” масъулияти чекланган жамиятининг норасмий раҳбари С. Матёқубов банкка етказилган молиявий зарарни ўз ҳисобидан қоплашди. Суд А. Иброҳимовни Жиноят кодексининг 168-моддаси 3-қисми “б” банди ва 228-моддаси 2-қисми “а”, “б” бандлари бўйича айбдор деб топди ва унга 5 йил 6 ой муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазосини тайинлади. Бундан ташқари унинг зиммасига фуқаровий даъвогар мақомидаги Ш. Жуманиёзов, Х. Ниматов, Б. Ражабов ҳамда “Triton Mega Lyuks” жамиятига етказилган 129,7 миллион сўмлик молиявий зиённи қоплаш мажбурияти юклатилди.
Ушбу иш аппеляция инстанцияси судида ҳам муҳокама этилди ва биринчи босқич судининг ҳукми ўз кучида қолдирилди.
Шахсий манфаат йўлида ўзгаларнинг пули ва мол-мулкига тажовуз қилишнинг оқибати шундай тарзда якун топди. Бу бошқалар учун ҳам сабоқ вазифасини ўтаса, ажаб эмас.
Зафар Ёқубов,
Хоразм вилояти
суди судьяси,
Абдулла Собиров,
журналист
