БАДНАФСЛИК ЁХУД СУИИСТЕЪМОЛ  ҚИЛИНГАН ИШОНЧ

Нафс қутқусига берилиш кишини тўғри йўлдан адаштириши тайин. Буни Мажбурий ижро бюросининг Хива тумани бўлимида депозит бўйича мутахассис вазифасида фаолият юритган Дониёр Оллаёровнинг қилмишлари мисолида ҳам кўриш мумкин. Бўлимнинг айланма ҳисоб рақамидаги катта миқдордаги пул маблағи унинг тинчини ўғирлади. Шу тариқа у нафсининг қутқусига учиб, ушбу маблағни ўзлаштириш йўлини излай бошлади.

Маълумки, суд ҳужжатлари асосида келиб тушган маблағлар мажбурий ижро бўлими орқали ўз эгалари: турли ташкилот ва идоралар, жисмоний шахслар ихтиёрига топширилади, унгача эса, бўлимнинг депозит ҳисоб рақамида сақланади. Бу маблағларнинг катта қисмини эгаларига қонуний тартибда етказиб бериш Д. Оллаёровнинг хизмат вазифаси саналади.

Аммо айни шу жараёнда унинг хаёли бузилди: шунча маблағ қўлидан ўтса-ю, у индамай турса, бунинг устига электрон ғазнани очиш мурвати — логин-парол ҳам унинг қўлида бўлса, ношудлик эмасми?!

У жиноий қилмишнинг қоронғи кўчасига ана шу тариқа кирди. “Банк-Мижоз” дастурининг ўзига ишониб топширилган махфий “ЭРИ” калити имкониятидан ғаразли ниятда фойдаланди.

Алимент ундирувчи Гулнора Вафоева (исм-шарифлар ўзгартирилган)нинг телефонига кутилмаганда қўнғироқ бўлди. У ўзини мажбурий ижро бюросининг Хива тумани бўлими мутахассиси Дониёр Оллаёров, деб таништиргач, дарҳол муддаога кўчди: ўзидан катта хатолик ўтгани, шошма-шошарлик оқибатида нақ 20 миллион сўм пулни унинг шахсий банк пластик картасига ўтказиб юборганини билдирди. Сўнг хижолатомуз овозда иложи бўлса, ушбу пулни ўзининг банк пластик картасига қайта ўтказиб юборишни илтимос қилди. Г. Вафоева ҳам унга эътироз билдирмади, аксинча, картасига “адашиб” тушган маблағни шу заҳотиёқ ортга қайтарди. Бу маблағ бир зумда Д. Оллаёровнинг шахсий ҳисоб картасидан жой олди.

Албатта, баъзан иш бор жойда хато ҳам бўлади. Буни тушуниш мумкин, аммо бир хил хато такрор-такрор содир этилаверса, энди бу хато эмас, қасддан содир этилган қилмиш ҳисобланади. Буни қарангки, Г. Вафоева айнан шундай ҳолатга дуч келди. Д. Оллаёровнинг “паришонхотирлиги” изи узилмас “адашув”ларга уланди. Масъул ходимнинг бу қабилдаги “ҳиммати” ортидан Г. Вафоеванинг банк пластик картаси “адашиб” келиб қолган омонат маблағлар билан тўлиб-тошди. Аммо Г. Вафоева ўзганинг ҳаққига хиёнат қилмади, пулларни Д. Оллаёровнинг илтимос ва узрҳохлиги остида канда қилмай қайтариб турди. Бу ёғини сўрасангиз, 2022 йилнинг август ойидан бошланган “англашилмовчилик”лар то 2023 йилнинг май ойига қадар давом этди.

Аниқроғи, ушбу давр ичида Г. Вафоеванинг банк пластик картасига такрор-такрор 56 марта маблағ келиб тушди. Бу маблағнинг жами миқдори 929,5 миллион сўмни ташкил этди. Бу ўз навбатида, ижро тизими орқали амалга ошириладиган ундирувларни кутаётган кўплаб жисмоний ва юридик шахсларга шунча миқдорда зарар етганини кўрсатади.

Булар ҳали ҳаммаси эмас. Г. Вафоева Д. Оллаёровнинг мажбурий ижро бўлимида салкам 2,5 йиллик фаолияти мобайнидаги давомли “янгилишувлар”га рўбарў келган 13 нафар алимент ундирувчи фуқаронинг бири, холос. Аниқроқ айтганда, Д. Оллаёров ушбу нуфузли маҳкамадаги фаолияти мобайнида бу фуқароларнинг шахсий пластик картасига “янгилишган” ҳолда 127 марта пул маблағи ўтказади. Бу жараёнда атай нотўғри ҳисоблаш орқали биргина Д. Сапарованинг ўзига 5 марта, яъни 50 миллион сўм миқдорида пул маблағи жўнатилди. Яна бир алимент ундирувчи С. Пирниёзовага “шошма-шошарлик” боис икки ҳолатда ўтказилган пулнинг миқдори 19 миллион сўмни ташкил этади. Алдов ва сохтакорликка асосланган жиноий фаолият асносида ўзлаштирилган, талон-торож этилган маблағнинг умумий миқдори 1 миллиард 799,4 миллион сўмга етди.

Аслида текин луқма нафс қутқусига учган кимса учун тузоқ саналади. Ўз нафсининг қурбонига айланган Д. Оллаёров ҳам шу тузоққа тушди.

Аввалига у қилмишлари ошкор бўлиб қолишдан чўчиб, содир этган жиноятининг изларини ёпиш учун ўзича чора излади. Шу мақсадда ўз шахсий электрон картасига қайтариб юборилган маблағнинг бир қисмини ими-жимида яна ўз ўрнига қўйди. Қайтарилган маблағ ҳажми 624 миллион сўмни ташкил этди. “Чап чўнтак”дан жой олган маблағнинг ҳажми нақд 1 миллиард 175,4 миллион сўм эди. Энди бундай катта миқдордаги пулни истаган нарсасига сарфлаши мумкин. Д. Оллаёров “1xBet” букмекер сайти орқали пул тикиш йўли билан ўйналадиган қиморбозликни танлади.

Бошқача айтганда, нопок қилмиш яна бир нопокликка бошлади.

Афсусланарли томони шундаки, у бу қилмишлари билан чекланмади.

Ҳакалак отган нафсини жиловлашни хаёлига ҳам келтирмади. У ўзича жиноий қилмишнинг янги бир усулини ўйлаб топди. Илгари узлуксиз равишда “янгилишиб” пул жўнатиши оқибатида аллақачон таниш бўлиб қолган Г. Вафоева ва алимент ундирувчи бошқа фуқароларнинг банк пластик карталарини турли хил важ-баҳоналарни рўкач қилган ҳолда муайян муддатга сўраб олди. Сўнг хизмат хонасида ўтирган куйи мўмай миқдордаги маблағни бир қўли билан ушбу пластик карталарга жойлаш, иккинчи қўли билан эса, ўз ҳисобига қайтариш амалини пухта ўзлаштирди.

У айнан шундай йўл билан катта миқдордаги маблағни талон-торож қилди.

Охир-оқибат барибир унинг жиноий қилмишлари ошкор бўлди ва у қонун олдида жавоб беришига тўғри келди.

Айтиш керакки, Д. Оллаёров суд ва терговда содир этган жиноий қилмишларининг барини тан олди. Судда Мажбурий ижро бўлимида рўй берган жиноий ҳодисалар тафсилотига тўлиқ ойдинлик киритилди.

Фуқаровий даъвогар ва гувоҳлар ҳам вазиятга холис назар билан қарашди.

Дастлабки босқич суди бу ҳолатларнинг барини жиддий жиноий ҳодиса сифатида баҳолади. Шу билан бирга айбланувчи Д. Оллаёровнинг оилавий аҳволи, 3 нафар фарзанди борлиги, шунингдек, у истиқомат қилган фуқаролар йиғинининг кафолат хати ва етказилган зарар қисман қопланганини инобатга олди. Айни пайтда жиноят учун жазо муқарралиги тамойилини ҳам назарда тутди. Д. Оллаёров томонидан салкам 2,5 йил давомида узлуксиз равишда содир қилиб келинган кирдикорларни Жиноят кодексининг ўзлаштириш ва талон-торожликка тааллуқли 167-моддаси 3-қисми “а”, “г” бандлари, қалбакилаштиришга оид 228-моддаси 1-қисмига асосан малакалади. Судланувчига ҳар икки модда талабига биноан 7 йил муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланди. Ҳукмга кўра, етказилган зарарнинг 624 миллион сўми судланувчи томонидан қоплангани инобатга олинди. Шунингдек, 1 миллиард 175,4 миллион сўмлик молиявий зарарни қоплаш мажбурияти унинг зиммасида қолдирилди.

Дастлабки босқич судининг шу юзадан чиқарган ҳукми кейинчалик Хоразм вилояти судининг жиноят ишлари бўйича аппеляция ҳайъатида ҳам кўриб чиқилди. Ҳайъат дастлабки босқич судининг ҳукми қонуний ва асосли эканлигини эътироф этди ва уни ўз кучида қолдирди.

Ўзгалар ҳаққига хиёнат қилиш, қонун талаби, инсонийлик таомилларини назар-писанд этмасликнинг ҳуқуқий оқибатлари ана шундай якун топди.

Музаффар Самандаров,

Хоразм вилояти суди судьяси