МИСИ ЧИҚҚАН “ТАДБИРКОРЛИК”
Мамлакатимизда тадбиркорлик фаолиятини йўлга қўйиш ва ривожлантириш учун барча шарт-шароитлар яратилган. Ҳар ким тадбиркорлик фаолиятининг ўзи истаган тури билан эмин-эркин шуғулланиши мумкин. Аммо пойтахтимизнинг Чилонзор туманида яшовчи А. Митковский (исм-шарифлар ўзгартирилган) гўёки тадбиркорлик фаолияти билан машғулдек бўлиб, аслида ҳамтовоқлари Р. Аҳметдинов, О. Бердиёров ва У. Эгамбердиев билан “ҳамкорлик”да бир қатор хавфли жиноий қилмишларни содир этишди.
Қисқаси, улар ўтган йил пойтахтимиздаги Олмазор тумани давлат хизматлари маркази орқали В. Фоминанинг таъсисчилигида “Star New Pro” масъулияти чекланган жамиятини давлат рўйхатидан ўтказишади. Сўнгра тузилган жиноий режани ниқоблаш, ундан бошқа шахслар хабар топмаслигини таъминлаш мақсадида 2023 йил 28 май куни жамиятни А. Митковский номига қайта расмийлаштиришади. Бундан икки кун олдин ҳамтовоқлар Сирдарё вилояти, “Дўстлик” тумани Давлат хизматлари маркази орқали У. Эгамбердиевнинг таъсисчилигида “High Oil Corp” масъулияти чекланган жамиятини ҳам давлат рўйхатидан ўтказишган эди.
2023 йилнинг июл ойида эса, ушбу корхоналарнинг бири Жавоҳир Ҳасанбоев, иккинчиси А. Митковскийнинг номига расмийлаштирилади.
Шундан сўнг сохта тадбиркорлар 2023 йилнинг 18, 19, 21, 24, 26 июль кунлари “High Oil Corp” корхонасининг банк-ҳисоб рақамига тушган маблағдан 5 миллиард 837 миллион 187 минг сўмни Р. Ахметдиновнинг номидаги пластик карталарга, 25 июлда 1 миллиард 613 миллион 500 минг сўмни Р. Нежелскийнинг номига очилган “Humo” банк пластик картасига молиявий ёрдам тариқасида ўтказган ҳолда нақдлаштириб, шахсий эҳтиёжларига ишлатиб юборишади.
Солиқ кодексининг 376, 377-моддаларига асосан улар бу қилмишлари билан 894 миллион 82 минг сўм миқдоридаги даромад солиғини тўлашдан қасддан бўйин товлашган. Қолаверса, сохта тадбиркорлар 2023 йилнинг 8 ойи мобайнида “High Oil Corp” корхонаси омборларига кирим қилинган 6 миллиард 631 миллион 221 минг сўмлик маҳсулотларни терговда шахсини аниқлаш имкони бўлмаган шахсларга нақд пулга сотиб юбориб, тушган маблағ банкка кирим қилинмагани оқибатида 795 миллион 746 минг сўмлик қўшилган қиймат солиғи тўланмай қолади.
Бундан ташқари ҳамтовоқлар “High Oil Corp” корхонасига кирим қилинмаган 11 миллиард 828 миллион 755 минг сўмлик маҳсулотлар олди-сотдисини сохта электрон ҳисоб-фактуралар асосида амалга ошириб, солиқ идорасига ҳисобот тақдим этмайди. Оқибатда 1 миллиард 774 миллион сўм миқдоридаги фойда солиғини тўлашдан қасддан бўйин товлаш жинояти юз беради.
Буни қарангки, А. Митковский ва Р. Ахметдинов томонидан дастлаб ташкил этилган сохта тадбикорлик субъекти “Star New Pro” корхонасига кирим қилинмаган 2 миллиард 248 миллион сўмлик маҳсулот олди-сотдисини ҳам қалбакилаштирилган электрон ҳисоб-фактуралар асосида амалга оширилади ва оқибатда 337 миллион сўмлик фойда солиғи тўланмай қолади.
Халқимиз “кўза кунда эмас, кунида синади” деб бежизга айтмаган. Охир-оқибат жиноий гуруҳнинг кирдикорлари ҳам фош этилди ва уларга нисбатан жиноят иши қўзғатилди.
Яқинда жиноят ишлари бўйича Дўстлик тумани суди сохта тадбиркорларни Жиноят кодексининг 179-моддаси, 184-моддаси 3-қисми ва 189-моддаси 1-қисми билан айбдор деб топиб, турли муддатга озодликдан маҳрум этиш жазосини тайинлади. Тергов жараёнида банкка топширилган 1 миллиард сўм давлат фойдасига ўтказилди. Бундан ташқари судланувчилардан солидар тартибда 2 миллиард 801 миллион 216 минг сўмлик зарарни ундириш ҳам белгиланди.
Хулоса ўрнида таъкидлаш лозимки, Бош қомусимизнинг 63-моддасида фуқаролар қонун билан белгиланган солиқлар ва йиғимларни тўлаши шарт, дея қайд этилган. Ушбу конституциявий бурчни бажармаслик қонуний жавобгарликка сабаб бўлади.
Асқар УМРЗОҚОВ,
жиноят ишлари бўйича
Дўстлик тумани суди раиси
