АСОССИЗ ДАЪВО ОРТИҚЧА ОВОРАГАРЧИЛИККА САБАБ БЎЛДИ
Ҳаётда адолатнинг йўли ҳамиша ҳам равон кечавермайди. Ўтган йили Кадастр агентлиги Гурлан тумани бўлими судга даъво аризаси билан мурожаат қилиб, унда “Янгиобод” маҳалласи ҳудудидаги 68-контурда жойлашган 120 квадрат метр ер майдонини Умрбек Йўлдошбоев (исм-шарифи ўзгартирилган) ноқонуний равишда ўзбошимчалик билан эгаллаб олгани сабабли уни давлат захирасига қайтариш, ушбу ерда чала қурилган бинони унинг ҳисобидан буздириб ташлаш, ҳудудни асл ҳолига келтиришни сўради.
Фуқаролик ишлари бўйича Шовот туманлараро суди шу йил 8 январ куни даъвони қаноатлантириш ҳақида ҳал қилув қарори қабул қилди. Бундан норози бўлган У. Йўлдошбоев дастлабки босқич суди ишдаги далил-исботларга етарлича аҳамият бермагани, низо сабабларини чуқур ўрганмаганини асос сифатида келтириб, Хоразм вилояти судининг фуқаролик ишлари бўйича апелляция ҳайъатига мурожаат қилди.
Ишни мазкур босқичда кўриш асносида жавобгар мақомидаги Чамангул Йўлдошбоева ва унинг 5 нафар фарзанди судга ариза ёзиб, ишни ўзларининг иштирокисиз кўриб чиқишни сўради.
Амалдаги Фуқаролик-процессуал кодекснинг 220-моддаси 4-қисмига мувофиқ, тарафлар ишни ўзининг иштирокисиз кўриш ва ўзларига суднинг ҳал қилув қарори кўчирма нусхасини юборишни илтимос қилишга ҳақли.
Шу боис суд ишни жавобгарларнинг иштирокисиз кўриб чиқди.
Суд муҳокамасида Гурлан тумани ҳокимининг 1998 йил 31 декабрдаги 370-сонли қарорига мувофиқ Қурбонбой Давлатёровга якка тартибда турар жой қуриш учун “Янгиобод” маҳалласи ҳудудидан 118,5 квадрат метрдан иборат ер майдони ажратиб берилгани, аммо унга нисбатан кадастр ҳужжатлари расмийлаштирилмагани маълум бўлди. Бундан ташқари Қ. Давлатёров 2020 йил 4 апрелда вафот этган ва у ўзига тегишли ер майдонининг 120 квадрат метрини ўлимидан олдин У. Йўлдошбоевга сотган. Лекин бу бўйича эришилган битим нотариал идорада расмийлаштирилмаган. Бунга ер майдони кадастр идорасида Қ. Давлатёровнинг номига ўз вақтида расмийлаштирилмагани сабаб бўлган.
Ушбу хатолик унинг ўлимидан сўнг яқин қариндошлари тарафидан бартараф этилиб, шу йилнинг 17 январида марҳумнинг ерга нисбатан эгалик ҳуқуқи расман тикланган. Харидор У. Йўлдошбоев ўзи сотиб олган ерда марҳум томонидан чала тикланган бино қурилишини давом эттирган.
Ўз навбатида, ушбу ҳолат У. Йўлдошбоевнинг 120 квадрат метр ер майдонини ноқонуний равишда ўзбошимчалик билан эгаллаб олмаганини кўрсатади. Чунки Қ. Давлатёров томонидан низоли 120 квадрат метр ер майдонида қурилган бино унинг ҳуқуқий ворислари — умр йўлдоши Чамангул Йўлдошбоева ва фарзандларига тегишлидир.
Янги таҳрирдаги Конституциямизнинг 20-моддасига кўра, фуқаролар билан давлат органларининг ўзаро муносабатларида юзага келадиган барча зиддият ва ноаниқликлар инсон фойдасига ҳал этилиши зарур.
Қолаверса, Фуқаролик-процессуал кодекснинг 72-моддаси биринчи қисмига асосан, судда ҳар бир тараф ўзининг талаб ва эътирозларини исботлаши шарт. Бироқ судда Кадастр агентлиги Гурлан тумани бўлими ўз даъвосини исботлай олмади. Бўлим мутасаддилари низоли ернинг бирламчи ҳужжатлари бор ёки йўқлигини аниқламасдан шошма-шошарлик билан иш тутиб, судга даъво аризаси киритган.
Ана шу асосларга таянган апелляция ҳайъати биринчи босқич судининг ҳал қилув қарорини бекор қилди. Адолат тикланиб, мулкдорлар ҳуқуқи ҳимоя қилинди.
Халқимиз “Етти ўйлаб, бир кес”, деб бежизга айтмаган. Афсуски, Кадастр агентлиги Гурлан тумани бўлими мутасаддилари бунга амал қилмагани оқибатида ортиқча оворагарчилик юзага келиб, мулкдорларнинг ҳаловати бузилди. Бу эса, ўз навбатида, ҳар бир идора масъулллари, айниқса, юридик хизмат ходимларининг ўз вазифасига масъулият билан ёндашиши зарурлигини кўрсатади. Ана шунда асоссиз низо ва оворагарчиликка ўрин қолмайди.
Мавсума Йўлдошева,
Хоразм вилояти
суди судьяси
