ИЧКИЛИК КАСРИ МАЪМУРИЙ ЖАВОБГАРЛИККА САБАБ БЎЛДИ
Бу ҳаётда баъзан ўйламай гапириш, кимнингдир шаънини таҳқирлаш кутилмаган ташвишларни келтириб чиқаради.
Бунга ҳаётдан кўплаб мисоллар келтириш мумкин. Масалан, риштонлик Ҳамиджон Бозорбоев (исм-шарифлар ўзгартирилди) айни пайтда 45 ёшда. Уч нафар фарзанднинг отаси. Бироқ у ҳанузгача “ичкилик” дея аталмиш иллатдан воз кечолмаган. Оқибатда оиласида тинчлик йўқ, кунда-кунора жанжал. Унинг бундай хурмача қилиқларидан қўшнилари ҳам аллақачон безор бўлишган.
Жорий йилнинг 6 январь куни ҳам Ҳ. Бозорбоев хурмачаси тўлганча ичиб, буткул маст бўлиб қолади. Сўнг соат 22:30 ларда уйига келиб, хотини билан жанжаллашади.
— Бақириб-чақириб, қўшниларнинг ҳам тинчини бузаяпсиз, дадаси. Уйга кириб, ухланг, — дея хотини Д. Ниёзова уни тартибга чақиради.
Аммо Ҳ. Бозорбоев аёлининг гапига қулоқ солмайди. Аксинча, уни баттар ҳақорат қилади. Бу ҳам етмагандек, у хотинига қўл кўтариб, тан жароҳати ҳам етказади.
Ҳ. Бозорбоевнинг ҳовлисидаги тўс-тўполон қўшниси Даврон Бегматовнинг ҳам тинчини бузади. Бинобарин, у асабийлашиб кўчага чиқади. Шунда у уйдаги жанжалдан қочиб, дарвоза олдида йиғлаб ўтирган қўшнининг болаларига кўзи тушиб, баттар тутақиб кетади. Оқибатда ўзини босолмай қўшнисининг уйига кириб боради.
— Бу қилиқларинг билан ҳамманинг жонига тегдинг, — дейди у жаҳл устида.
— Сен кимсан?! — дейди Ҳ. Бозорбоев ҳам баттар жазавага тушиб. — Нега менинг ишимга аралашяпсан?
У қўшнисини ҳақорат қилганча, қўл кўтаради. Даврон Бегматов ҳам қараб турмайди, уни уриб, енгил тан жароҳати етказади. Шундан сўнг қўшнилар хабар беришгач, ИИБ ходимлари келиб, Ҳ. Бозорбоевни олиб кетишади.
Оқибатда унга нисбатан Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 59-2-моддаси 2-қисми ва 194-моддаси 1-қисми, Д. Бегматовга эса, кодекснинг 52-моддаси 2-қисми билан маъмурий иш қўзғатилади.
Шу ўринда яна бир мисолга эътибор қаратсак, туманнинг Воҳим маҳалласида яшайдиган С. Умаров ҳам 2024 йил 25 декабрь куни арзимайдиган келишмовчилик туфайли хотини Шоҳиста Умарова билан тортишиб қолади.
Гап шундаки, ўша куни Ш. Умарова отасининг уйига бориш учун эридан рухсат сўрайди. Кечки пайт эса, поччаси Жаҳонгир Эрматов автомашинасида уларни олиб келиб қўяди.
Шундан сўнг оқшом маст ҳолда уйига қайтган С. Умаров аёли ва болаларини божаси автомашинасида олиб келганини эшитиб, кутилмаганда жанжал кўтаради. Хотинини куракда турмайдиган сўзлар билан ҳақорат қилади. Бунинг оқибатида Ш. Умарова фарзандлари билан бирга яна отасининг уйига аразлаб кетади. Орадан бир ҳафта ўтгач, 2025 йил 1 январь куни қайноғалари Исломжон ва Илҳомжон Раззоқовлар унинг уйига келишади: ниятлари — сингилларининг кўч-кўронини олиб кетиш эди. Аммо бунга С. Умаров қаршилик қилади. Оқибатда улар ёқалашиб кетишади. Натижада Исломжон ва Илҳомжон шовқин-сурон кўтариб, қўни-қўшниларнинг тинчини бузишади. С. Умаровни ҳақорат қилиб, майда безорилик содир этишади. Шу боис ака-укага нисбатан Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 183-моддаси билан маъмурий иш қўзғатилади.
Албатта, қайд этилган ҳар икки ҳолат ҳам жиноят ишлари бўйича Риштон туман судида кўриб чиқилиб, ҳуқуқбузарларга нисбатан тегишли жарима жазолари тайинланди.
Шуни таъкидлаш жоизки, Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 21-моддасида “Содир этилган маъмурий ҳуқуқбузарлик кам аҳамиятли бўлган тақдирда, суд ҳуқуқбузарни маъмурий жавобгарликдан озод этиб, уни огоҳлантириш билан кифояланиши мумкин” дея белгиланган.
Бинобарин, суд ҳуқуқбузар Д. Бегматовнинг қарамоғида 1 нафар вояга етмаган фарзанди борлиги, Ҳ. Бозорбоевнинг унга нисбатан даъвоси йўқлиги, уни кечирганлиги, айбига иқрорлиги, қилган ишидан пушаймонлиги, енгиллаштирувчи ва оғирлаштирувчи ҳолатларни инобатга олиб, маъмурий жавобгарликдан озод қилди.
Хулоса ўрнида бир мулоҳазани баён этсак. Баъзи юртдошларимиз жаҳл устида бир-бирлари билан тортишиб, тилларига эрк бериб юборишади.
Ваҳоланки, инсон ҳар қандай вазиятда ҳам ўзга инсонга тили билан озор беришга, айниқса, бировнинг шаъни ва қадр-қимматини камситиб, ҳақорат қилишга ҳақли эмас. Бунинг учун амалдаги қонунларимизда тегишли жавобгарлик белгилаб қўйилган. Буни ҳеч ким унутмаслиги керак.
Пўлатжон МАМАТУСМОНОВ,
жиноят ишлари бўйича
Риштон тумани суди тергов судьяси
