КУЗАТУВ КАМЕРАСИ ЖИНОЯТНИ ФОШ ЭТДИ
Ярим тунда қўл телефонининг кутилмаганда жиринглаши Бахтиёр Бурҳоновни (исм-шарифлар ўзгартирилган) уйқудан уйғотиб юборди. Ички ишлар ходими қўнғироқ қилган экан. У Б. Бурҳоновга тегишли автомашинанинг давлат рақамини айтиб, “Сизникими?” деб сўради ва тасдиқ жавобини эшитгач, “Машинангиз туманнинг Шарқ массиви томонидаги темир йўлнинг ўнг томонида турибди, тез етиб келинг”, деди.
Бу нохуш хабарни эшитган Б. Бурҳонов дарҳол дераза олдига бориб, ҳар доим автомашинасини қўядиган жойга қаради. Ҳақиқатан ҳам, автомашинаси ўрнида йўқ эди…
У шоша-пиша ички ишлар ходими айтган манзилга етиб боргач, автомашинасининг буткул яроқсиз ҳолатда эканига кўзи тушиб, ўзини йўқотиб қўйди: кимдир автомашинага ўт қўйиб, ёқиб юборганди…
Б. Бурҳоновнинг мулкига тажовуз қилинган ўша 2023 йилнинг 18 ноябридан — 19 ноябрига ўтар кечаси Томди туманига туташ Зарафшон шаҳрининг 11-кичик туманида ҳам ўғирлик жинояти содир этилганди. Шу боис изқуварлар олдида бу жиноий қилмишлар бир-бири билан боғлиқ эмасмикин, деган савол кўндаланг турарди.
Шу ўринда иккинчи жиноятга тўхталадиган бўлсак, аввало шуни айтиш керакки, Ш. Омонмуродов енгил конструкция асосида савдо дўкони қуриб, ишга туширган, якка тартибдаги тадбиркор сифатида рўйхатдан ўтиб, фаолият кўрсатаётганди. Ўғирлик юз беришидан олдин Ш. Омонмуродов дам олиш куни бўлгани боис одатдагидан эртароқ, соат ўн саккиз-у ўттизларда савдо дўконини ёпганди. Дўкон ташқарисидаги яхна ичимликлар сақланадиган тўртта музлаткични ҳам махсус қулф орқали беркитиб қўйганди.
Аммо ярим тунда таниши С. Абдураҳмонов қўнғироқ қилиб, нохуш хабарни айтди. Дўкон ташқарисидаги яхна ичимликлар солинадиган музлаткич эшиклари очиқ, ичидаги ширинлик ва ичимликларни кимдир ўғирлаб кетганмиш…
Ҳақиқатан ҳам, аллакимлар томонидан музлаткичлардаги каби ичимлик ва ширинликлар талон-торож қилинган ва бунинг оқибатида дўкон эгасига 3 миллион 622 минг сўм миқдорида моддий зарар етказилган эди.
Айтиш керакки, бу жиноий қилмишлар ким томонидан содир этилганини фош этишда дўконда ўрнатилган кузатув камераси иш берди. Аниқроғи, кузатув камерасида муҳрланган тасвирлар кўздан кечирилганда, бу қилмишга вояга етмаган ёшлар қўл ургани маълум бўлди. Шундан сўнг Зарафшон шаҳридаги иккита мактабнинг 9 ва 10-синфида ўқиётган уч нафар ўқувчиси ички ишлар идорасига чақиртирилди.
Жиноятлар тафсилоти қуйидагича: бу қилмишлар юз беришидан олти кун бурун кечки пайт Шокир дўсти Зуҳриддиннинг уйига келади. Чунки онаси тунги сменага ишга кетгани учун Зуҳриддин уйда ёлғиз қолган эди. Соат йигирма учларда улар шаҳарга айланишга чиқишганда, кўп қаватли уйлардан бирининг орқа томонида оқ рангли, “Нексия-3” русумли автомашина ойналари очиқ ҳолда турганига кўзлари тушади. Бунинг устига автомашинанинг калити ҳам ўзида қолдирилганди.
Буни кўриб, улар ўзларича кейинчалик эгасига сездирмасдан автомашинани ўғирлаб, шаҳар бўйлаб сайр қилишни режалаштиришади.
Шу мақсадда Зуҳриддин атрофни кузатиб туради, Шокир эса, автомашинанинг калитини олиб қўяди…
Орадан кўп ўтмай Шокир ғаразли режани амалга ошириш мақсадида яна бир таниши Жаҳонгир Қаршибоевга қўнғироқ қилади.
Улар учрашишгач, Шокир унга бир ҳафта олдин Зуҳриддин билан ўғирлашган “Нексия-3” русумли автомашинанинг калитини кўрсатади. Буни қарангки, автомашинада шаҳар бўйлаб сайр қилиш Жаҳонгирга ҳам ёқиб тушади. Бундан ташқари Жаҳонгир онасига тегишли “Нексия” русумли автомашинани ҳайдаб чиқишини, агар биров кўриб қолса, қочиб қолишга қўл келишини айтади.
Уларга Зуҳриддин ҳам қўшилади.
Воқеанинг давоми шундай кечади: Жаҳонгир бироз нарироқда автомашинада ўтиради, Зуҳриддин эса, атрофни кузатиб туради. Ш. Аннақулов ўғирланган калит билан автомашина моторини ўт олдириб, уни шаҳарнинг 19-кичик тумани томонга ҳайдаб келади. Шундан сўнг Жаҳонгир онасига тегишли автомашинани уйи олдига олиб бориб қўяди-да, ўғирланган автомашинадаги шерикларига қўшилади.
Улар ҳеч ким сезмасин, деган ўйда автомашинанинг давлат рақамини латта билан бекитиб қўйишади. Сўнгра юқорида тафсилоти баён қилинган Ш. Омонмуродовга тегишли савдо дўконига бориб, ўғирлик жиноятини содир қилишади.
Улар ўғирланган ичимлик ва ширинликларни автомашина юкхонасига жойлаб, яна йўлга тушишади. Бу гал автомашинани бошқараётган Шокир тезликни кескин оширади. Улар темир йўл кесишмасидан ўтаётган пайтда кутилмаганда автомашинанинг ғилдираги ёрилиб кетади. Натижада автомашинани йўл четида тўхтатишга мажбур бўлишади. Кейин эса, уни қайта ўт олдиришнинг имкони бўлмайди.
Шундан сўнг Жаҳонгир иккита сумкага юкхонадаги барча ўғирланган нарсаларни жойлайди ва автомошинанинг орқа ҳамда олдидаги ойналарини тош билан уриб синдиради.
— Бармоқ изини ҳам қолдирмаслигимиз керак, — дейди Шокир. — Шунинг учун машинани ёқиб юбормасак, бўлмайди…
Шундай дея унинг ўзи қоғозларни тутантириқ қилиб, автомашинанинг олд ўриндиғига ўт қўяди. Бирпасда автомашина салонини олов қоплаб олади.
Бу мудҳиш жиноий қилмиш оқибатида автомашинанинг давлат рақами, автотранспорт воситасини қайд этиш гувоҳномаси, Б. Бурҳоновнинг ҳайдовчилик гувоҳномаси нобуд бўлади. Вояга етмаган жиноятчилар эса, воқеа жойидан қочиб, яширинишади. Ўғирланган нарсаларни Ж. Қаршибоев уйига олиб кетади.
Ҳаётда ҳар қандай жиноий қилмиш, ким томонидан содир этилишидан қатъий назар, жазосиз қолмайди. Судда вояга етмаган судланувчилар Ш. Аннақулов, З. Сафаров ва Ж. Қаршибоевлар томонидан содир этилган жиноят, унинг келиб чиқиш сабаблари, жиноят содир этилишига яратилган шароитлар судланувчиларнинг оила аъзолари, улар таҳсил олаётган мактаб маъмурияти иштирокида батафсил муҳокама қилинди.
Суд жараёнида судланувчиларнинг ота-оналари томонидан Б. Бурҳонов ва Ш. Омонмуродовга етказилган моддий зарар тўлиқ қопланди. Шу боис жабрланувчилар судланувчиларга нисбатан даъвоси йўқ эканини билдиришди.
Суд судланувчиларга нисбатан жазо тайинлашда Олий суд Пленумининг 2000 йил 15 сентябрдаги “Вояга етмаганларнинг жиноятлари ҳақидаги ишлар бўйича суд амалиёти тўғрисида”ги қарори раҳбарий тушунтиришларига таянди. Суд судланувчиларга айбланган моддалар бўйича — алоҳида-алоҳида, Жиноят кодексининг 59, 61-моддалари тартибида тайинлаган жазоларни қисман қўшиш йўли билан узил-кесил ўташ учун тегишли муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазосини тайинлади. Жиноят кодексининг 72-моддасини татбиқ қилиб, шартли ҳукм қўллади ва бир йил олти ой синов муддати белгилади.
Юқорида баён этилган воқеа ҳар бир кишини ўйга толдиради. Хўш, бу жиноий қилмишлар нега содир этилди? Бунинг сабаблари нима? Нега ҳали вояга етмаган ўсмирлар бундай мудҳиш қилмишга қўл уришди?
Аввало ўсмирларнинг жиноий қилмишига қўл уришига уларнинг тарбиясидаги бўшлиқ, ота-оналарнинг эътиборсизлиги ва лоқайдлиги сабаб бўлганини алоҳида қайд этиш керак. Чунки фарзанд тарбиясида йўл қўйилган хато, масъулиятсизлик ҳеч қачон изсиз кетмайди, аксинча, кутилмаган фожиаларга сабаб бўлади.
Буни ҳеч қачон унутмаслик керак.
Дилобар ЭРГАШЕВА,
жиноят ишлари бўйича
Томди тумани суди раиси
