ТАДБИРКОРГА ҚАРШИ ДАЪВО СУД ТОМОНИДАН РАД ЭТИЛДИ

Тадбиркорлик субъектларининг ҳуқуқ ва эркинликларини кафолатли ҳимоя қилиш судлар зиммасига юклатилган долзарб вазифалардан бири бўлиб, айниқса, иқтисодий судларнинг бу борадаги масъулияти жуда катта. Бинобарин, тадбиркорлик фаолияти билан боғлиқ ҳар бир ишда уларнинг ҳуқуқлари устуворлиги принципига алоҳида эътибор қаратилмоқда.

Давлат активларини бошқариш агентлиги Андижон вилоят ҳудудий бошқармасининг “Бадаловлар келажаги 2020” оилавий корхонасига нисбатан Хўжаобод туманлараро иқтисодий судига киритган даъво аризаси ҳам фикримизга мисол бўла олади. Гап шундаки, 2021 йил 25 январда Давлат активларини бошқариш агентлиги ҳузуридаги “Электрон-онлайн аукционларни ташкил этиш маркази” давлат унитар корхонаси томонидан электрон-аукцион савдоси ўтказилади.

Мазкур савдода Булоқбоши туман ҳокимлиги балансидаги “Кўприкбоши қишлоқ врачлик пункти” бино иншоотларини 6 ой муддатда 2 миллиард сўм инвестиция киритиш ва 35 тадан кам бўлмаган янги иш ўринлари яратиш шарти билан “Бадаловлар келажаги 2020” оилавий корхонаси 4 000 001 сўмга сотиб олиб, аукцион ғолиби деб топилади. Шу куни тегишли ғолиблик баённомаси расмийлаштирилади.

Қолаверса, 2021 йил 27 январь куни ушбу баённома асосида Давлат активларини бошқариш агентлиги Андижон вилоят ҳудудий бошқармаси ва “Бадаловлар келажаги 2020” оилавий корхонаси ҳамда Булоқбоши туман ҳокимлиги ўртасида уч томонлама олди-сотди шартномаси тузилган. Айни шартнома бўйича ҳам тадбиркор 6 ой мобайнида 2 миллиард сўм инвестиция киритиш ва 35 тадан кам бўлмаган янги иш ўрни яратиш, яъни объектда қурилиш-таъмирлаш ишларини якунлагач, қуёнчилик ҳамда трикотаж маҳсулотлари ишлаб чиқаришни ташкил этиш мажбуриятини ўз зиммасига олган. 

Шундан сўнг 2022 йил 20 январь ва 27 апрелда тарафлар ўртасида иккита қўшимча келишув тузилган. Уларга мувофиқ, оилавий корхонанинг инвестиция киритиш муддати 6 ойдан жами 1 йил муддатга узайтирилган.

Бундан ташқари З. Бадаловнинг зиммасига объектда қуёнчилик ва трикотаж ишлаб чиқариш билан бирга мактабгача таълим муассасаси фаолиятини ташкил этиш мажбурияти ҳам юкланган.

Бироқ оилавий корхона раҳбари шартномада белгиланган мажбуриятларини лозим даражада бажармаган. Бинобарин, Давлат активларини бошқариш агентлиги Андижон вилоят ҳудудий бошқармаси 2023 йил 12 июль куни унга олди-сотди шартномаси ва қўшимча келишувларни бекор қилиш ҳақида таклиф хати юборган.

Табиийки, тадбиркор бу таклифни қабул қилмаган. Шу боис ҳудудий бошқарма тузилган шартнома ва қўшимча келишувларни бекор қилиш ҳамда “Бадаловлар келажаги 2020” оилавий корхонаси ҳисобидан 300 миллион сўм миқдорида жарима ундиришни сўраб, Хўжаобод туманлараро иқтисодий судига даъво ариза киритган.

Айтиш керакки, Фуқаролик кодексининг 236-моддасига асосан, мажбуриятлар мажбурият шартларига ва қонун ҳужжатлари талабларига мувофиқ, бундай шартлар ва талаблар бўлмаганда эса, иш муомаласи одатларига ёки одатда қўйиладиган бошқа талабларга мувофиқ лозим даражада бажарилиши керак. Аммо “Norma qurilish konsalting” масъулияти чекланган жамиятининг 2024 йил 12 апрелдаги назорат ўлчови хулосасида “Бадаловлар келажаги 2020” оилавий корхонаси томонидан 694 миллион 61 минг 749 сўмлик таъмирлаш ишлари бажарилганлиги қайд этилган.

Бундан ташқари “Asr audit andijon” ташкилотининг аудиторлик хулосасига асосан, оилавий корхона ўз мажбуриятларини тўлиқ бажариб, 2 миллиард 17 миллион 832 минг сўм миқдорида инвестиция маблағларини киритган.

Шунингдек, корхонага 35 нафар ишчи ходимларни қабул қилинганлиги тўғрисида буйруқлар расмийлаштирилиб, солиқ инспекциясига иш ҳақига оид ҳисоботлар тақдим этилган. “Mymehnat.uz” сайти орқали эса, онлайн меҳнат дафтарчалари рўйхатга олинган.

Шундай экан, даъвогарнинг жавобгардан 300 миллион сўм жарима ундиришни сўрагани мантиққа зид. Ана шу асосларга таянган суд даъво аризани рад этиш тўғрисида ҳал қилув қарори қабул қилди.

Мухтасар айтганда, Президентимиз ташаббуси билан юртимизда соҳа вакилларига ўз фаолиятини ривожлантиришга кенг имкониятлар яратилмоқда. Тадбиркор ва ишбилармонларнинг ҳуқуқий ҳимоясини таъминлаш давлат сиёсатининг энг устувор йўналишларидан бирига айланган.

Буларнинг барчаси, пировардида “тадбиркор бой бўлса, давлат ҳам, халқ ҳам бой бўлади” деган таомилни рўёбга чиқаришга хизмат қилади.

Иброҳим ЖЎРАЕВ,

Хўжаобод туманлараро

иқтисодий суди раиси