БЕКОР БЎЛГАН БУЙРУҚ: ХОДИМ ИШГА ТИКЛАНДИ
Янги таҳрирдаги Конституциямизнинг 42-моддасига кўра, ҳар ким муносиб меҳнат қилиш, касб ва фаолият турини эркин танлаш, хавфсизлик ва гигиена талабларига жавоб берадиган қулай меҳнат шароитларида ишлаш, меҳнати учун ҳеч қандай камситишларсиз ҳамда меҳнатга ҳақ тўлашнинг белгиланган энг кам миқдоридан кам бўлмаган тарзда адолатли ҳақ олиш, шунингдек, ишсизликдан қонунда белгиланган тартибда ҳимояланиш ҳуқуқига эга.
Бинобарин, юртимизда ҳар бир фуқаронинг муносиб ҳаёт кечириши, меҳнат қилиши, касб ва фаолият турини эркин танлаши учун кенг имкониятлар яратилган. Бироқ ҳаётда баъзан меҳнат қонунчилигига амал қилмаслик ҳолатлари ҳам учраб туради. Бундай лоқайдлик эса, фуқароларнинг оворагарчилигига сабаб бўлади.
Мисол учун айтадиган бўлсак, Наргиза Хўжамова судга даъво ариза билан мурожаат қилиб, Учқудуқ тумани спорт мактаби раҳбарининг 2023 йил 20 июндаги буйруғини ноқонуний деб топиб, бекор қилиш, ўзини йўриқчи-услубчи вазифасига ишга тиклаш, етказилган маънавий зарар учун 250 000 000 сўм товон пули, мажбурий прогул кунлари учун иш ҳақи ундириб беришни сўраган.
Иш ҳужжатларидан аниқланишича, Н. Хўжамова 2017 йилда Учқудуқ тумани Болалар-ўсмирлар спорт мактабига йўриқчи-услубчи лавозимига ишга қабул қилинган.
Спорт мактаби раҳбарининг 2023 йил 20 июндаги буйруғига асосан, Н. Хўжамова билан тузилган меҳнат шартномаси Меҳнат кодексининг 168-моддаси 1-қисми 4-бандига асосан ишга қабул қилишга доир белгиланган қоидаларнинг бузилгани, уни бартараф этиш имконияти бўлмагани, шунингдек, Вазирлар Маҳкамасининг 2010 йил 23 сентябрдаги 211-сонли қарори билан тасдиқланган Низомнинг 62-бандига асосан бекор қилинган.
Айтиш керакки, Вазирлар Маҳкамасининг 2010 йил 23 сентябрдаги 211-сонли қарори 1-иловасидаги Низомнинг 62-бандида “Спорт мактабида ташкилий, тарбиявий, соғломлаштириш ва методик ишларни жисмоний тарбия бўйича олий маълумотли, камида бир йил тренер-ўқитувчилик бўйича иш тажрибасига эга бўлган мутахассислардан тайинланадиган йўриқчи-услубчи амалга оширади” деб белгиланган. Иш берувчининг ишдан бўшатиш тўғрисидаги буйруғида ушбу Низом талаби асос сифатида келтирилган.
Бундан ташқари Навоий вилояти Ёшлар сиёсати ва спорт бош бошқармаси ходимлари томонидан тузилган далолатномада Н. Хўжамовага мактабда мавжуд бўлган бошқа иш ўрни таклиф қилингани, бироқ у буни рад этгани қайд этилган.
Аммо Н. Хўжамова суд мажлисида берган кўрсатмасида иш берувчи томонидан унга бошқа иш ўрни оғзаки равишда таклиф қилингани, лекин у бунга рози бўлмагани, чунки ўз лавозими вазифаларини яхши билишини билдирди.
Суд иш ҳолати ва қонун талабларидан келиб чиқиб, Н. Хўжамова йўриқчи-услубчи лавозимида 2017 йил 3 январдан буён ишлаб келиши, олий маълумотли экани, йўриқчи-услубчи лавозими тренер-ўқитувчи лавозимидан юқори туриши, қонунда иш берувчининг меҳнат шартномасини Меҳнат кодексининг 168-моддаси биринчи қисми 4-бандига мувофиқ бекор қилиши учун ишга қабул қилишнинг қоидалари бузилганини бартараф этиб бўлмаганда йўл қўйилиши назарда тутилганини эътироф этди. Ана шу қонуний асосларга таянган ҳолда Н. Хўжамова билан меҳнат шартномасини бекор қилиш тўғрисидаги буйруқни ғайриқонуний деб топди ва уни ишлаб келган вазифасига ишга тиклаш тўғрисида ҳал қилув қарори қабул қилди. Шунингдек, суд Н. Хўжамовага етказилган маънавий зарар учун товон пули ҳамда мажбурий прогул кунлари учун иш ҳақи ундиришни ҳам лозим топди.
Хулоса ўрнида айтиш жоизки, ҳар бир идора ва ташкилотда меҳнат қонунчилигига қатъий амал қилинса, ишчи-ходимларнинг ҳуқуқ ҳамда манфаатлари бузилмайди. Бу эса, ўз навбатида, судлардаги иш юкламасини камайтиришга ҳам хизмат қилади.
Анвар Жумаев,
фуқаролик ишлари бўйича
Учқудуқ тумани суди раиси
