САВДОГАР НИҚОБИДАГИ ФИРИБГАР
Элдор Зарипов (исм-фамилиялар ўзгартирилган) Шаҳрихон туманидаги “Дилбар ун” савдо марказида ун маҳсулотларини сотиш билан шуғулланарди. Бундоқ олиб қараганда топиш-тутиши ёмон эмасди. Аммо борган сари нафси ўпқон отиб, тадбиркорликнинг савдо айланмаси уни қаноатлантирмай қўяди. Оқибатда ҳалол савдога фирибгарлик ва ғирромлик аралашди.
Дастлаб Э. Зарипов 2022 йил декабрь ойида фуқаро Ф. Мамажоновдан қарз сўрайди.
– Пул бериб турсангиз, улгуржи нархда ун олиб келардим. Кейин бир ҳафтага қолмай, қарзимни узаман.
Ф. Мамажонов ваъдага ишониб, бир ой мобайнида – 2023 йил 10 январга қадар Э. Зариповга 43 минг АҚШ доллари миқдорида қарз беради. Бироқ унфуруш йигит лафзида турмай, савдодан тушган пулларни шахсий эҳтиёжларига ишлатиб юборади.
Кейинги гал Элдор Зарипов қўшни Наманган вилоятининг Учқўрғон туманида истиқомат қилувчи И. Гулматовнинг қўйнини пуч ёнғоққа тўлдиради. Аниқроғи, бир ҳафта муддатда сотиб, пулини беришини ваъда қилган ҳолда 200 қоп “Эко маркс” навли 48 миллион сўмлик ун маҳсулотини олиб кетади. Ҳақдорни ишонтириш учун 10 миллион сўм пул беради, холос. Қолган қарзини эса бир ҳафта тугул бир ойда ҳам қайтармайди. Негаки, унни аллақачон сотиб, пулини ҳазм қилиб юборган эди.
Буни қарангки, Олтинкўл тумани “Меҳнат” маҳалласида яшовчи А. Абдужабборовнинг бошига ҳам худди И. Гулматовнинг куни тушади. Э. Зарипов уни ҳам аввалги усулда алдаб, 100 қоп ун учун 24 миллион сўм пулни олиб кетади-ю, лекин қайтаришни “унутиб” қўяди.
Бундан ташқари, фирибгар савдогар ўзининг маҳалладоши Л. Мамажоновдан ун олди-сотдиси учун 10 минг АҚШ доллари миқдорида қарз олади.
– Пулингизни уч кунда қайтараман, – дея одатдаги ёлғонини ишлатади у.
Аслида Л. Мамажонов фуқаро Ф. Мамажоновнинг укаси бўлиб, бир маҳаллада яшаса-да, Элдорнинг устаси фаранг фирибгарга айланиб кетганидан бехабар эди. Шунинг учун 114 миллион 200 минг сўмга тенг 10 минг АҚШ долларини унфуруш йигитга қўш қўллаб топширади. Берган пулини эса қайтариб ололмайди.
Шу тариқа кунлар кетидан кунлар ўтиб, 2023 йил ҳам яримлаб қолади.
Аммо Э. Зарипов ҳақдорларга қарзини қайтаришни хаёлига ҳам келтирмайди. Аксинча, 2023 йил 15 июнь куни қувалик таниши, тадбиркор У. Эшматовни лақиллатиб, 200 қоп – 49 миллион сўмлик унни олиб кетади. Маҳсулот пули бўлса…
Шундан кейин А. Абдужабборов ва Л. Мамажонов ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идорага мурожаат қилишади. Оқибатда тилга олинган ҳолатлар бўйича жиноят иши қўзғатилади. Жиноят ишлари бўйича Шаҳрихон туман суди эса Элдор Зариповни Жиноят кодексининг 168-моддаси 4-қисми “а” банди билан айбдор деб топиб, 8 йил муддатга озодликдан маҳрум этди. Шу билан бирга, суд ҳукмида судланувчидан жабрланувчилар – Л. Мамажоновга 123 миллион 451 минг сўм, Ф. Мамажоновга 269 миллион 740 минг сўм, И. Гулматовга 38 миллион сўм, У. Эшматовга 49 миллион сўм миқдоридаги моддий зарарни ундириш ҳам белгиланди.
Султонмақсуд ХОЛБОТИРОВ,
жиноят ишлари бўйича
Шаҳрихон туман судининг судьяси
